گستره وسیع اعماق اقیانوس‌های این سیاره هنوز حاوی رازهایی دیدنی است. موجوداتی که خیال می‌کنیم می‌شناسیم‌شان ناگهان ما را با رفتارهای جدید-و در این مورد حیرت‌انگیز– خود غافلگیر می‌کنند. 

محققان ژاپنی نوعی حلزون دریایی کشف کرده‌اند که می‌تواند سر خود را از بدن جدا کند و نه تنها زنده می‌ماند، بلکه کل تنش را از جمله اعضای داخلی از نو می‌سازد. 

در قلمرو حیوانات خودبُری (فرایند جدا کردن بخشی از بدن خود) نسبتاً شناخته‌شده است، مثلاً مارمولک می‌تواند برای فرار از موجودات شکارچی دم خود را قطع کند. اما این نوع حاد از بریدن سر خود بی‌سابقه است. 

چنین رفتار خارق‌العاده‌ای فقط در یک نوع حلزون دریایی دیده نشده، بلکه در دو گونه از آن‌ها وجود دارد. 

محققان دانشگاه زنان نارا در ژاپن گفته‌اند ابتدا با دیدن «چیزی غیرمنتظره» پی به وجود این پدیده برده‌اند: حلزونی که در آزمایشگاه بوده بدون تن می‌خزید، یعنی در واقع فقط سرش می‌خزید و همچنان غذا می‌خورد. 

به گزارش این پژوهشگران سر حلزون بلافاصله پس از جدا شدن از تنش جداگانه به حیات خود ادامه داد و پس از چند روز روی زخم پس سرش بسته شد. سر حلزون‌های نسبتاً جوان پس از چند ساعت شروع به تغذیه از جلبک کردند و پس از چند هفته برای خود قلب ساختند. پس از حدود سه هفته کل بدن بازسازی شد. 

ظاهراً حلزون‌ها در سنین مختلف می‌توانند این فن سراندازی را اجرا کنند اما همه‌شان نمی‌توانند زنده بمانند. محققان می‌گویند سر حلزون‌های پیرتر غذا نخوردند و پس از حدود ده روز مردند. 

در هر صورت تن‌های بی‌سر نتوانسته‌اند سر جدیدی برای خود بسازند، اما با وجود بی‌سر بودن تا روزها و حتی ماه‌ها همچنان حرکت می‌کردند یا به لمس شدن واکنس نشان می‌دادند.

سایاکا میتو از دانشگاه زنان نارا گفت: «تعجب کردیم وقتی دیدیم سر حلزون بلافاصله پس از خودبُری حرکت می‌کند. فکر می‌کردیم چون قلب و سایر اعضای حیاتی را ندارد به زودی می‌میرد، اما باز وقتی دیدیم کل تنش را از نو ساخت تعجب کردیم.» 

این محققان گفته‌اند هنوز دقیقاً نمی‌دانند این حلزون‌های دریایی چطور چنین قدرتی در بازسازی خود دارند، اما خانم میتو گفت احتمالاً «یاخته‌هایی تنه‌مانند» در محل بریدگی گردن وجود دارد که قادر به بازسازی بدن است. 

این پژوهشگران همچنین دقیقاً نمی‌دانند چرا حلزون‌ها این کار را می‌کنند. آنان گفته‌اند یک احتمال این است که با این کار آفت‌های داخلی را که از تولید مثل‌شان جلوگیری می‌کنند، از بین می‌برند. 

به علاوه، این محققان نمی‌دانند چه علائمی باعث می‌شود حلزون بفهمد که باید تنش را واگذارد و گفته‌اند این‌ها موضوع تحقیقات بعدی است. 

این نوع حلزون دریایی می‌تواند جلبکی را که می‌خورد در بدن خود تبدیل به سبزدیسه (کلروپلاست) کند. محققان به این رفتار «کلپتوپلاستی» می‌گویند و به همین علت این گونه موضوع تحقیقات آنان بوده است. 

این فرایند به حیوانات این امکان را می‌دهد که با فتوسنتز بدن خود را تغذیه کنند. پژوهشگران گفته‌اند این توانایی کمیاب ممکن است به این جانوران کمک کند پس از انداختن سر خود تا وقتی تن جدید برویانند زنده بمانند. 

آنان گفته‌اند: «این یافته‌ها در مورد حلزون دریایی نشان‌دهنده نوع جدیدی از خودبُری است که جانورانی با بدن پیچیده می‌کنند و بخش اعظم اندام خود را دور می‌اندازند.» 

خانم میتو گفت: «چون بدن جداشده اغلب تا ماه‌ها فعال است، شاید بتوانیم سازوکار و عملکرد کلپتوپلاستی با استفاده از اعضای داخلی، بافت‌ها یا حتی یاخته‌های زنده را مطالعه کنیم. 

چنین پژوهشی تقریباً تا به حال انجام نشده است و بیشتر تحقیقات در مورد کلپتوپلاستی کیسه‌زبانان فقط در سطح ژنتیکی یا فردی انجام شده است.» 

این پژوهش در نشریه «کارِنت بیولوژی» منتشر شده است.